HISTOrie gouda: goudkleurige waterloop
De naam Gouda moet volgens etymologen met grote waarschijnlijkheid worden geïnterpreteerd als gold-a of gold-ach, d.w.z. goudkleurige waterloop. Deze kleur- omschrijving doet denken aan de geelbruine kleur van helder veenwater. Het achtervoegsel a betekent water, het komt nog voor in de Drentse A en de Brabantse Aa.
ontginnen
In de 11e-eeuw (rond 1050) werd het gebied rondom Gouda ‘ontgint’. In het kort betekent dit dat het drassige veengrond ontdaan werd van het water, waardoor er landbouwgrond ontstond. Men groef sloten, waar het water vervolgens in kon stromen. Het ontginnen begon ten oosten van Haastrecht en ten westen vanuit Moordrecht. Daarna werd ook het gebied langs de oevers van de Gouwe ontgint, inclusief de huidige binnenstad.
De rivier de Gouwe wordt voor het eerst vermeld in 1139 in een oorkonde. Hierin wordt gesproken over de ‘nieuwe ontginningen aan de Gouwe’, nove culture juxta Goldam. In 1143 wordt de plaats Gouda (toen als Golda) voor het eerst genoemd. In een oorkonde bevestigt Herbert – bisschop van Utrecht – een schenking van grond door de graaf Dirk VI en gravin Sophia.